مشخصات و گرید روغن موتور
جامعه مهندسین خودرو (SAE) گریدهای SAE روغن موتور را بر اساس گرانروی با واحد سانتی استوک که در ۱۰۰ درجه سانتی گراد اندازه گیری شده و گرانروی با واحد سانتی پوآز که در زیر صفر درجه سانتی گراد اندازه گیری شده، بنا نهادند.
گرانروی یا ویسکوزیته روغن موتور ( Viscosity ):
ویسکوزیته خاصیت فیزیکی یک سیال است که به عنوان مقاومت سیال در برابر جاری شدن تعریف می شود، و نشان دهنده حفظ توانایی روانکاری سیال در شرایط خاص عملیاتی مانند سرعت، حرارت و فشار می باشد. روغن هایی که ویسکوزیته بالا دارند غلیظ تر می باشند، ویسکوزیته به وسیله دستگاهی به نام ویسکومتر در واحد سانتی استوک اندازه گیری می شود. اعداد به کار برده شده توسط SAE برای روغن موتور تنها روغن موتور را بر اساس ویسکوزیته آن طبقه بندی می کند و فاکتورهای دیگر روغن موتور مانند کیفیت در نظر گرفته نمی شود.
تولید کنندگان خودرو توصیه می کنند که مصرف کنندگان با توجه به دمای هوا از روغن موتورهایی با درجه SAE مناسب استفاده کنند به عنوان مثال در دماهای بالای ۲- درجه سانتی گراد از روغن موتورهای با گریدهای SAE مثل ۱۰w-30, 10w-40, 20w-50 or 20w-40 و برای دماهای زیر ۱۸- درجه سانتی گراد از روغن موتورهایی با گرید ۵w-20, 5w-30 or 5w-40 استفاده شود.
شاخص گرانروی روغن موتور( Viscosity Index ):
تمام روغن موتورها در دمای پایین غلیظ و در دمای بالا رقیق هستند اما این تغییرات غلظت نسبت به دما برای همه آنها یکسان نمی باشد. روغن موتوری که حداقل تغییرات ویسکوزیته را نسبت به دما داشته باشد روغن موتور مطلوبی محسوب می شود که سایش کمتری دارد و موجب می شود موتور در سرما راحت استارت بخورد. و روغن موتوری که تغییرات ویسکوزیته کمتری با دما دارد شاخص ویسکوزیته بالاتری دارد.
دمای پمپاژ مرزی و نقطه ریزش روغن موتور(Borderline Pumping Temperature and Pour Point):
دمای پمپاژ مرزی ( BPT ) پایین ترین دمایی است که روغن موتور از مخزن روغن موتور به پمپ روغن جریان یافته و فشار مناسب برای روغنکاری نقاط مختلف را فراهم می کند. وقتی روغن موتور در دمایی زیر دمای پمپاژ مرزی خود به کار رود محدودیت جریان رخ می دهد و تمام نقاط روغنکاری نشده و یا ناقص روغنکاری می شوند.
نقطه ریزش یک روغن موتور، پایین ترین دمایی است که در آن دما هنوز روغن سیال است. واکس موجود در روغن موتور در پایین تر از این دما جامد شده و دیگر اجازه جاری شدن به روغن موتور نمی دهد. تنها روغن موتورهایی با گرید SAE که w در آنها درج شده برای دماهای پایین مناسب هستند که دارای BPT و نقطه ریزش مناسبی هستند.
مواد افزودنی روغن موتور( Additives )
امروزه برای اینکه موتورها بدون مشکل کار کنند اضافه کردن مواد شیمیایی به روغن موتور ضروری می باشد. این مواد افزودنی یا ادتیوها دارای عملکردهای خاصی هستند و از آنها برای اهداف زیر استفاده می شود:
۱- افزایش خاصیت پاک کنندگی روغن موتور
۲- بهبود خاصیت آنتی اکسیدانی روغن موتور
۳- جلوگیری از زنگ زدگی، خوردگی و کف کردن
طبقه بندی انستیتوی نفت آمریکا ( API )
در سال ۱۹۷۰ انستیتو API یک سیستم طبقه بندی جدید برای روغن موتور ارائه کرد، انتهای این سیستم جدید باز می باشد تا محصولاتی با کیفیت جدید را بتوان به آن اضافه کرد. دو دسته اصلی در این سیستم وجود دارد روغن موتورهایی که با حرف S مشخص می شوند که حرف اول کلمه Service می باشد و برای روغن موتورهای بنزینی به کار می رود، روغن موتورهایی که با حرف C نشان داده می شوند که حرف اول کلمه Commercial می باشد و برای روغن موتورهای دیزلی به کار می رود.درهرگروه نیز از حروف و اعداد بیانگر سطوح کیفیت مختلف و نوع کاربرد، استفاده می کند که ازSA و CA پایین ترین سطح کیفیت شروع شده و در حال حاضر بالاترین سطح کیفیت SN وCJ-4 می باشد. برخی از روغنها ممکن است دومنظوره باشند یعنی هم برای خودروهای دیزلی و هم برای خودروهای بنزینی، در این حالت طبقه بندیAPI به صورت به عنوان مثالSC/CC نشان داده می شود که این نوع طبقه بندی، طبقه بندی ترکیبی API نامیده می شود.